Стела к 50-летию казахстанской стали
(пр. Металлургов)
Стела установлена в 1994 году в честь празднования 50-летия пуска Казахского металлургического завода, давшего первую казахстанскую сталь 31 декабря 1944 года.
29 апреля 1942 года вышел приказ Наркомчермета СССР «О строительстве передельного металлургического завода в Казахской ССР». Местом расположения будущего металлургического предприятия был определен п. Самаркандский (с 1945 года – город Темиртау). Завод был построен в кратчайшие сроки в условиях военного времени. 31 декабря 1944 года Казахский металлургический передельный завод дал первую казахстанскую сталь.
В послевоенное время завод расширялся, открывались новые мартеновские и прокатные цеха. В 1970 году Казахский металлургический завод вошел в состав Карагандинского металлургического комбината как Сортопрокатное производство. В 1996 году было принято решение о закрытии производства по экономическим причинам.
Ветераны Казахского металлургического завода каждое десятилетие проводят юбилейные плавки. В 1994 году на юбилейной плавке, в честь пуска первой казахстанской стали, присутствовал космонавт, летчик-испытатель, Герой Советского Союза Т. Аубакиров. В честь памятного события на въезде в город Темиртау была установлена стела 50 лет казахстанской стали.
Қазақстандық болаттың 50-жылдығына арналған стела
(Металлургтер даңғылы)
Стела 1944 жылы 31 желтоқсанда алғашқы қазақстандық болатты берген Қазақ металлургия зауытының іске қосылуының 50 жылдығын атап өту құрметіне 1994 жылы орнатылды.
1942 жылғы 29 сәуірде КСРО Халық Комиссариатының «Қазақ КСР-інде металлургиялық қайта өңдеу зауытын салу туралы» бұйрығы шықты. Болашақ металлургиялық кәсіпорынның орналасу жері ретінде Самарқанд кенті анықталды (1945 жылдан бастап – Теміртау қаласы). Зауыт соғыс уақытында қысқа мерзімде салынды. 1944 жылғы 31 желтоқсанда Қазақ металлургиялық қайта өңдеу зауыты алғашқы Қазақстандық болатты берді.
Соғыстан кейінгі кезеңде зауыт кеңейіп, жаңа мартен және прокат цехтары ашылды. 1970 жылы Қазақ металлургия зауыты Сортопрокат өндірісі ретінде Қарағанды металлургия комбинатының құрамына кірді. 1996 жылы экономикалық себептер бойынша өндірісті жабу туралы шешім қабылданды.
Қазақ металлургия зауытының ардагерлері әр он жыл сайын мерейтойлық балқытулар өткізіп келеді. 1994 жылы бірінші қазақстандық болатты шығару құрметіне арналған мерейтойлық балқытуға ғарышкер, сынақшы - ұшқыш, Кеңес Одағының Батыры Т.Әубәкіров қатысты. Естелік оқиғаның құрметіне Теміртау қаласына кіре берісте қазақстандық болаттың 50 жылдық стеласы орнатылды.